Безь цябе мне баляць сьпіна і галава, і зубы, і ўсе мае зьмеі, і ўсе мае бараны, і ўсе мае ваўкі выюць. І мой Парыж баліць таксама. Тры дні хваробы, якой няма як даць рады. Проста жэрці кебабы, піць віно і чакаць, пакуль пройдзе.

Так, учора ты зноў паляцела ў гэтую сваю Швэцыю. Памятаю, чытаў некалі ў юнацтве апавяданьне Бёля, якое называлася “Ты занадта часта езьдзіш у Гайдэльбэрг”. Дык вось: ты занадта часта лётаеш у Вісбю. І з гэтага таксама можна зрабіць апавяданьне. Тры дні ператвараюцца ў трыста нудных старонак, якія хочацца хутчэй дачытаць да канца. І зноў дыхаць. Ад Менску да Вісбю бліжэй, чым ад Парыжу. Гэта магло б быць апавяданьне пра рэўнасьць, рэўнасьць да гарадоў. Рэўнасьць да жанчыны і да гарадоў. Тым, у каго ёсьць дом, не зразумець. Тым, хто адпачывае ад любові, таксама. Дзень пры дні, горад пры горадзе, зіма за зімой, а ўсё яшчэ ніяк не магу назваць цябе сваёй звычкай. Ніяк не магу ад цябе стаміцца. Бо ты і ёсьць мая адзінота.

Я правёў цябе ў Арлі і доўга глядзеў, як ты праходзіш кантроль. Ззаду на патыліцы з-пад кофты вытыркнуўся чорны хвосьцік ярлыка – так хацелася заправіць яго назад, што ў мяне аж рукі пачалі расьці – доўгія тонкія худыя валасатыя рукі пацягнуліся да мэталадэтэктара, каля якога ты стаяла, праз усе бар’еры і праз усе галовы. Не пасьпеў. Стаяў і глядзеў, як ты здымаеш боты, як размаўляеш з супрацоўнікамі, дзелавіта і годна, на сваёй ангельскай. Усё далей і далей сыходзіш ад мяне ў кнігу свайго падарожжа. Калі ты праходзіш праз дэтэктар, я ўжо бачу толькі профіль: нос і шчаку. І плячо, і валасы, і колер шэрае кофты. А потым цябе ўжо не відаць, і я іду ўніз і думаю, што трэба быць строгім і стрыманым, і старым, і мудрым, і трошачкі грубым. Закон разьвітаньня.

Падумаеш, зьехала. Вернецца, нікуды ня дзенецца: кажа мне Парыж, адпускаючы цябе ў неба. Як быццам далоні раскрыў, хаця яго ніхто пра гэта не прасіў.

Я вярнуўся на аўтобусе да мэтро Denfert-Rocherau, туды, дзе парыскія катакомбы – побач са мной сядзела зімовае парыскае сонца і спрабавала адцягнуць увагу наіўнымі прыёмамі: то зайца запусьціць, то па сятчатцы прабяжыць, то схаваецца, гуляючы ў канец сьвету. Прыехаў, злы, разьюшаны, пайшоў гуляць міма парыскага золата, па пустых вуліцах міма Інвалідаў, па rue de Grenelle дайшоў ажно да Les Halles, адтуль пехатою, нашымі бульварамі, дадому. І чорная мэлянхолія гнала мае ногі наперад. Сеў і пачаў пісаць, і чорная атрута капала з рота.

Беларускія аўтары лічаць Парыж настолькі сваім, што гатовыя дарыць каму заўгодна. Доранае ня дораць – забыліся, відаць, гэтую народную прымаўку.

Я злы. Як гандлярка рабамі, Тацяна Мушынская хоча падараваць Парыж, а заадно і нас з табой, нейкаму невядомаму чалавеку. Прыгоннае права даўно адмянілі, а паэты і ня чулі пра гэты гістарычны факт. Я і вядомаму прадавацца не хачу, а тут такія злавесныя намеры. Страшна жыць у Краіне Асілкаў, у Краіне Замкаў, у краіне, дзе дораць чужыя парыжы… І перадорваюць, як непатрэбны ў гаспадарцы друз.

Які падарунак зрабіць табе гэтым разам? Табе, маёй женшчіне нынешнего века? Я куру каля акна і разважаю, і дажджлівы, саплівы Парыж запіхвае дым назад, у глотку, быццам супраціўляецца часу, быццам замінае хутчэй надысьці заўтрашняму дню. Заўтра, заўтра, заўтра – гучыць як завываньне ветру.

Ідэя прылятае аднекуль зь цемры. Я прыгатую табе курыны суп. Неблагі падарунак для адстаўнога мушкетэра.

Мы любім есьці птушак.

Як там было ў Джойса? “Містэр Блум любіў есьці на сьняданак вантробы жывёлаў”? Джойс, дарэчы, сам іх цярпець ня мог, тыя вантробы, таму і зрабіў Блума аматарам нырак. А мы любім есьці птушак. Кураў, індычак, гусяў…

Як там было ў Джойса? “Містэр Блум любіў есьці на сьняданак вантробы жывёлаў”? Джойс, дарэчы, сам іх цярпець ня мог, тыя вантробы, таму і зрабіў Блума аматарам нырак. А мы любім есьці птушак. Кураў, індычак, гусяў…

Вось гэтага разумнага чыжа я б з радасьцю зьеў. І запіў бы бардо за пяць эўра з бліжэйшае крамы:

Так кажа герой кніжкі Ўладзімера Марука “Чыж вярнуўся з-за мяжы” (1994), нахабная дробная птушка, якая, відаць, уявіла сябе мудрай савой. Гісторыя беларускага чыжа, які “паехаў у Парыж”, уражвае сваім арніталягічным патрыятызмам. Толькі беларускі чыж-хутаранін, толькі такі вось арніталягічны патрыёт здольны падзяліць нічыё неба на нацыянальныя кавалкі. А наогул людзі любяць чыжоў: яны лёгка трапляюць у пасткі, добра пераносяць няволю, іх няцяжка прыручыць, а яшчэ яны ахвотна размнажаюцца ў няволі і, калі маюць стараннага гаспадара, асвойваюць пад яго кіраўніцтвам розныя мілыя штукі…